O potrzebie społecznej rewitalizacji Ogrodów

Często z potocznej opowieści o nich usuwa się wszystko, co było pozytywne w historii, wymierzając z ten sposób „sprawiedliwość dziejową“ temu „reliktowi komuny“. Unieważnia się z żenującej niewiedzy lub celowo tradycję ogrodnictwa działkowego w Polsce szykując tym samym zaplecze dla... korpokapitalizmu?
Tradycja, w tym przypadku dobrze ponadwiekowa, rozumiana jako potrzeba korzeni jest spychana do niebytu.

Może więc przypomnijmy sobie słowa sprzed 135 laty poety Adama Asnyka, który w wierszu-manifeście „Do młodych“, równie dobrze adresowanego do wszystkich, napisał:

„Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,
Choć macie sami doskonalsze wznieść;
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy,
I miłość ludzka stoi tam na straży,
I wy winniście im cześć!“

Zabierając działkowcowi wartości, które stanowiły ongiś podstawę dla idei praktycznego tworzenia ogrodów demontuje się jego tożsamość, rzec można – wzorzec osobowościowy. Tymczasem nie z emocjami, lecz wiedzą i rozumem należy poszukiwać nowych dróg pamiętając o dorobku pokoleń. Rozwój bez oparcia o przeszłość nie jest możliwy. To, co najważniejsze w dorobku poprzednich pokoleń należy wzbogacić o swoje dokonania, by przekazać je kolejnym generacjom działkowców.

Nie należy więc podejmować decyzji poza wartościami, które powinny być nazwane, byśmy wszyscy byli świadomi, jakimi wartościami kierujemy się decydując o konkretnych rozwiązaniach dla ROD. Trzeba odpowiedzieć, co to znaczy, że jesteśmy jako rzesza użytkowników działek wspólnotą, jakiego rodzaju wspólnotą, z jaką hierarchią potrzeb tejże wspólnoty i jakimi największymi jej zagrożeniami, chociaż ten ostatni aspekt jest dziś nad wyraz eksponowany.
Trzeba dążyć do tego, żeby ujawniono wartości, by wypłynęły one na wierzch. Niewidoczne, nieodsłonięte i nienazwane stają się – jak twierdzi prof. Michael J. Sandel, jeden z najwybitniejszych filozofów polityki i moralności –groźniejsze, a podejmowane w oparciu o nie działania są bardziej ryzykowne. Trzeba zatem skłonić działkowców, by sobie to uświadomili. Jak? Angażując się w ideowe debaty z oponentami i wspólnie odkrywając wartości, którymi się kierujemy. Bez wyciszania takich sporów.
Chodzi o wspólny namysł, a nie o pouczanie. Nie należy się więc godzić na czysto technokratyczny i wyłącznie pragmatyczny dyskurs, który nie odzwierciedla wartości.

Zbyt mało mówi się też w samym środowisku działkowców o ojczyźnie, o sposobach dobrego kultywowania samorządności (bez patologii), które to sprawy powinny działkowców mocno obchodzić, gdyż jest to droga do zbudowania społeczeństwa obywatelskiego.

Często słyszymy, że środowisko użytkowników ROD, to przede wszystkim grupa ludzi starszych o niskim statusie materialnym, po prostu biednych, o równie niskim kapitale kulturowym. W dyskusji z takim arbitralnym sądem polećmy uwadze Czytelnika oryginalne zamierzenie planowane na 20 września 2014 r. w jednym z poznańskich Ogrodów: „Spotkanie z kulturą i sztuką w ROD“ (więcej czytaj na specjalnie utworzonym portalu społecznościowym - [link widoczny dla zalogowanych] ).
Nie eksponuje się dostatecznie historycznego już doświadczenia, że ogrodnictwo działkowe było kiedyś formą wsparcia, opieki nad pracownikami z tej warstwy społecznej, jak pamiętamy – wówczas dominującej. Obśmiewa się tę dawną tendencję proponując w to miejsce oderwaną od rzeczywistości wolność i swobodę, w której wielu po prostu nie radzi sobie, gdyż nie stworzono wystarczających warunków, by z niej skorzystać. Duża część kreatywnych i przedsiębiorczych młodych opuszcza kraj, liczni z pozostających są bez pracy.

Te zjawiska społeczne sprawiają, że kilkumilionowe środowisko działkowców nękane od wielu lat swoistymi „plagami“ odczuwa coraz wyraźniejszą potrzebę spokoju i stabilizacji, zaś grupa aktywnych społeczników – doznania turbodoładowania, które wzmocniłoby specyficzny etos działkowca, styl jego pracy dla lokalnej społeczności ogrodu czy myślenia o niej.
W dyskusji, którą tu i ówdzie podejmuje się indywidualnie (szkoda, że OZ nie inicjują społecznych debat) wskazuje się elementy tego „doładowania“. Są więc cegiełki do stworzenia całościowego nowego obrazu środowiska i jego Organizacji. Ale czy kiedyś ktoś dostrzeże i zrealizuje te wszystkie potrzeby i oczekiwania?

Trzeba jednak przyjąć założenie, że także zniecierpliwieni brakiem realnych zmian w PZD, którzy opuszczają Organizację (obecnie już NGO), współtworzą motywację dla praktycznego podjęcia mentalnej i ekonomicznej rewitalizacji ogrodnictwa działkowego w kraju.

Post został pochwalony 0 razy

Na stronie ROD 'Leśny Barcinek' ( [link widoczny dla zalogowanych] ), a także na tym forum już wcześniej pojawiały się teksty sygnalizujące potrzebę rewitalizacji ROD i w ogóle Organizacji. Były to jednak inicjatywy indywidualne i idealistyczne. Dzisiaj, kiedy mamy oficjalną zapowiedź rychłego ogłoszenia przez Radę Ministrów RP Narodowego Planu Rewitalizacji (NPR) w trzech dziedzinach: przestrzennej, gospodarczej i społecznej, warto może do tematu wrócić, by poznać warunki zapowiadanego wydarzenia.

NPR, który będzie pakietem skutecznych – jak się zakłada – rozwiązań systemowych ma stworzyć przyjazne warunki dla przeprowadzenia rewitalizacji w Polsce.
Skierowny on będzie m.in. do społeczności lokalnych (każdy ROD, to odmiana takiej właśnie społeczności) i organizacji. Ma też promować ideę dbałości o infrastrukturalną zieleń przyjazną ludziom, mieszkańcom.

Na pewno z tego wielkiego, bo narodowego zamierzenia można będzie coś przenieść do ogrodnictwa działkowego, zyskując przy tym polityczne poparcie dla tych działań i gwarancję większej ich skuteczności. Ważne, by uruchomić w tym kierunku myślenie całej społeczności działkowej i właściwie je umotywować.

Czym jest rewitalizacja?
To kompleksowy program działań obejmujący minimalizowanie i zatrzymanie negatywnych skutków występujących patologicznych problemów w ogrodach o szczególnej kumulacji, np. całoroczne zamieszkiwanie przekształcające rekreacyjne ROD-y w hybrydy ogrodowo-osiedlowe. To także przywracanie osłabionych lub nieistniejących więzi społecznych, odbudowę lokalnej tożsamości (dumne: jestem działkowcem Ogrodu x !) czy wreszcie wzmocnienie poczucia odpowiedzialności i współdecydowania o użytkowaniu zajmowanej przestrzeni. Celem będzie więc poprawa i ponowne ożywienie wskazanych procesów w lokalnych społecznościach ogrodowych, co w odpowiedni sposób powinno przełożyć się także na zmiany (transparentność, kreatywność, oddanie działkowcom narzędzi komunikacji społecznej) w samej Organizacji.

Co trzeba zrobić, by rewitalizacja była skuteczna?

Dobrze przeprowadzona rewitalizacja powinna być kompleksowa, tj. oznaczać nie tyle punktowe, oderwane od siebie działania, np. infrastrukturalne- naprawa fragmentu ogrodzenia czy załatanie 2-3 ubytków w alejce ogrodowej, co dążyć do całościowej poprawy jakości ogrodzenia (łącznie może z potrzebną jego konserwacją) czy w ogóle utwardzenia dróg ogrodu. Chodzi więc zarówno o skalę podejmowanych działań, jak też o włączanie w nie całej społeczności ogrodu poprzez ścisłą współpracę i umożliwienie współdecydowania.

Zapewne w tym momencie niejeden czytelnik pomyśli: to byłoby piękne, ale skąd na to pieniądze? Otóż, wspomniany Narodowy Plan Rewitalizacji przewiduje na lata 2014-2022 dostęp do środków z budżetu UE rzędu 25 mld PLN. Stowarzyszenie Ogrodowe PZD jako organizacja pozarządowa powinno umieć potrzebną część środków na rewitalizację ROD w kraju pozyskać i stosownie do potrzeb rozdzielić. Byłaby to pierwsza i tak poważna dotacja państwa dla samowystarczalnego dotychczas ogrodnictwa działkowego w kraju. Wykazało ono na długo przed głoszoną obecnie oficjalną filozofią społeczną o potrzebie obywatelskiego współudziału mieszkańców w rozwiązywaniu lokalnych sprawach, jak należy w podobnych sytuacjach postępować. Środowisko działkowców wykazało się wręcz niezwykłą gospodarnością utrzymujac z własnych funduszy ogrody i Organizację, teraz czas na docenienie tego.

Aby dobrze i racjonalnie przeprowadzić rewitalizcję potrzebni są świadomi celów i metod działania ludzie. Trzeba ich przysposobić do nowej kultury zarządzania ogrodnictwem działkowym w kraju poprzez uruchomienie systemu szkoleń umożliwiających poznanie i warsztatowe opanowanie nowych technik komunikacji społecznej i zarządzania. Na razie oferty zdobywania wiedzy i umiejętności przez liderów społeczności lokalnych są bezpłatne, przy tym oferta ta dla NGO-sów jest bardzo bogata (por. np.: http://www.barcinek.fora.pl/szkolenia-wolontariuszy-z-ogrodu,102/). Trzeba tylko odpowiednio to wszystko umieć zorganizować. To będzie wielka rewitalizacja ogrodów w sferze społecznej, przystostosowująca je do nowych czasów, pozwalająca zdobyć wartościowe i przydatne nowoczesne umiejętności oczekiwane przez środowiska, chociaż obecnie nie zawsze przez nie uświadamiane.

Życzmy więc sobie, by kierownictwo SO PZD zwróciło na ten kompleksowy temat uwagę oraz podjęło go, a także, by zdołało go pomyślnie zrealizować...

Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

Post został pochwalony 0 razy